Saç; telleri ölü, kökleri canlı olan bir hücreler topluluğudur. Saç kökleri, yani foliküller, her canlı gibi doğar, gelişir ve ölür. Fakat bu döngüyü birçok canlıdan çok daha hızlı ve sürekli tekrarlar. Biz bu sürece genel tabirle dökülme adını veririz. Yani saç dökülmesi, her gün yaşadığımız doğal bir durumdur. Ancak saç foliküllerinin doğal dökülme döngüsü bozulursa anormal ve sağlıksız bir süreç başlar. Bu süreçten geçen bireylerin doğru tespitlerde bulunmaları ve saç dökülmesi nedenlerini anlamaları gerekir.
Saç Dökülmesi Neden Olur?
Saçlar, âdeta doğal bir aksesuardır. Fakat dökülüp seyreldikleri zaman kimseyi memnun etmezler. Ayrıca saçlar, vücut sağlığı hakkında bilgiler vermesiyle önemli hastalıkların erken teşhisine de yardımcı olur. “Saç dökülmesi neden olur?” sorusunun tek bir cevabı yoktur. Ancak saç dökülmesinin yaygın nedenlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Genetik faktörler
- Hormonal değişiklikler
- Yaşlanma
- Stres
- Saç derisi hastalıkları
- Beslenme düzeni
- Fiziksel veya kimyasal işlemler
- Tıbbi durumlar
Saç dökülmesi çok sık boyamaktan kaynaklanabileceği gibi tiroit benzeri bir hastalığın habercisi de olabilir. Bağışıklık sistemi de yine saçlarla doğrudan bağlantılıdır. Ancak saç dökülmesi; yaşa, genetiğe hatta mevsime bile bağlı olduğu söylenebilir. Dolayısıyla en doğru teşhis için bir hekime danışmanız tavsiye edilir.
Gerçek Saç Dökülmesi ve Koparak Dökülme Farkı
Literatürde birçok farklı saç dökülme tipi mevcuttur. Saç dökülmesi nedenlerini bu tiplere göre belirlemek de mümkündür. Gerçek saç dökülmesine telogen effluvium denir. Bu dökülme aniden başlar ve çoğunlukla birkaç ay sürer.
Bu dökülme şeklinde saç tellerinin köklerinden tamamen çıktığını görebilirsiniz. Ayrıca kafa derisinde genel bir seyrelme ve saç tellerinde incelme gözlenmesi de mümkündür. Birkaç ay sonra dökülme kendiliğinden durur ve saçlar yeniden çıkar. Kişide kellik oluşmasa da şakak çevreleri seyrek kalabilir. Üstelik bu dökülme, bireyin yaşamı boyunca tekrarlayabilir.
Koparak dökülme ise saçın uçlardan veya gövdeden kırılarak ayrılması durumudur. Bu durumda kökten bir dökülme gözlenmez. Saç kökleri genellikle sağlıklıdır. Kafa derisinde herhangi bir seyrelme oluşmaz. Dolayısıyla gerçek bir dökülme söz konusu değildir. Çoğunlukla uygun bakım rutiniyle aşılabilir ve kendiliğinden tekrarlama riski yoktur.
Gerçek Saç Dökülmesinin Sebepleri
Gerçek saç dökülmesi nedenlerinden ilki strestir. Travmatik ve yoğun stres altında kalan bireylerde birden başlayan saç kaybı, gerçek dökülmedir. Stres, tüm vücut gibi saç köklerinde de donma tepkisine sebep olur. Normalden daha fazla saç kökü telogen yani dinlenme fazına geçer ve dökülme başlar.
İkinci sebep, hormonal değişikliklerdir. Doğum sonrası ve menapoz, kadınlarda saç dökülmesinin gözlendiği dönemlerdir. Yanlış beslenme de gerçek saç dökülmesini tetikler. Özellikle demir, çinko, biotin ve vitamin içeren gıdalar, saç sağlığı açısından önem taşır.
Tiroid bezinin düzgün çalışmaması, antidepresan ve retinoid türünden bazı ilaçlar ve deri enfeksiyonları da gerçek saç dökülmesi nedenleri arasındadır. Son olarak saç manipülasyonu olarak adlandırılan aşırı şekillendirme, ısıl ve kimyasal işlemler de saç sağlığını etkileyerek dökülmeye sebep olabilmektedir.
Koparak Dökülme Neden Gerçekleşir?
Koparak dökülme, birkaç basit hatanın sonucudur. “Saç neden dökülür?” sorusunun cevapları arasında bu hataları görmeniz mümkündür. Yanlış şampuan ve krem kullanımı ile korumasız ısı uygulaması gibi hatalar, saçın gövde ve uçlarını zayıflatır.
Yanlış uygulamalar kadar bakım rutinini ihmal etmek de saçlara zarar verir. Örneğin çok sık saç boyayan ya da uçların rengini açan biri, ön ve son bakımları ihmal etmemelidir. Aksi takdirde kullanılan kimyasal saçı yakarak koparır. Mevsim değişikliği, stres ve vitamin eksikliği gibi etkenler de koparak dökülmeye sebep olabilir. Dolayısıyla saç sağlığı için hem içeriden hem dışarıdan doğru beslemek önemlidir.